ارزیابی نژادگان‌های مقاوم و حساس گندم نان به بیماری پاخوره از نظر صفات زراعی در مزرعه

گندم نان یکی از منابع غذایی با ارزشی است که در معرض بیماری­های زیادی قرار گرفته که موجب کاهش کمیت و کیفیت آن می‎شود. از بیماری­های مهم گندم، پاخورۀ گندم با عامل Gaeumannomycs graminis var. tritici است، که اغلب در مناطق مرطوب شیوع دارد. هدف از این بررسی، ارزیابی نژادگان (ژنوتیپ)­های گندم نان با سطوح مقاومتی مختلف که از غربالگری گلخانه­ای انتخاب شده بودند، در شرایط مزرعه و بررسی رابطۀ بین شاخص مقاومت به بیماری و صفات زراعی و عنصرهای کم­مصرف بذر بود. برای این منظور ۱۵ نژادگان در شرایط آلوده به بیماری و بدون آلودگی در مزرعه کشت شدند و صفات: میزان سبزینه (کلروفیل)، کاروتنوئید، سطح برگ پرچم، ارتفاع، شمار سنبلچه در خوشه، طول خوشه، طول دمگل (پدانکل)، وزن صددانه، وزن دانه در خوشه، شمار دانه در خوشه، وزن کل دانه در بوته، وزن کل زیست‌توده (بیوماس)، شاخص برداشت و میزان عنصرهای کم­مصرف بذر (آهن، منگنز و روی) اندازه­گیری شد. میزان آهن موجود در بذر، در شرایط آلوده افزایش معنی­داری نسبت به شاهد نشان داد. در نهایت نژادگان­های 485، 1528، 501، 8031 و 585 از نظر بیشتر صفات اندازه­گیری‌شده در مزرعه در شرایط آلوده به بیماری نسبت به دیگر نژادگان­ها برتری داشتند و شدت بیماری اندازه‎گیری‌شده در گلخانه، با ارتفاع گیاه، وزن دانه در خوشه، سطح برگ پرچم، وزن صددانه و میزان آهن موجود در بذر که در مزرعه در شرایط آلوده به بیماری اندازه­گیری شد، همبستگی منفی و معنی­دار داشت که نشان می‎دهد، می­توان از ارزیابی­های گلخانه‎ای برای گزینش نژادگان­های متحمل به بیماری پاخوره استفاده کرد.